Sıfatlar Konu Özeti
SIFAT

Bu dersimizde sıfatlar ve çeşitleri, sıfat türleri, sıfatlar örnek, sıfat örnekleri, sıfatlar nedir, sıfatlar konu anlatımı, sıfatlar ders notları, sıfatlar video ders izle gibi konuları ele alacağız.
Varlıkların özelliklerini belirten, onları belirsiz şekilde
tanıtan, soran ya da sayılarını bildiren kelimelere sıfat denir.
Sıfatlar genellikle isimlerle birlikte kullanılır. İsimlerden önce
gelerek onlarla birlikte sıfat tamlaması oluşturur. Sıfatlar çekim
eklerini almaz, çekim eki alan sıfatlara adlaşmış sıfat denir:
Küçük camı kırdı. (Sıfat)
Küçükler, oyun oynuyorlar. (Adlaşmış sıfat)
yeşil gömlek bütün evler bozulan oyuncaklar
Sıfat Tamlaması (Sıfat + İsim)
hangi yol dört yumurta yürüyen oyuncaklar görgüsüz insanlar
Sıfat Çeşitleri
1. Niteleme Sıfatları
Varlıkların şeklini, durumunu, rengini, nasıl olduklarını
belirten sıfatlara denir. İsimlere "nasıl?" sorusu sorularak
bulunur.
mavi gök uzun koridor yalnız adam
korkusuz asker yapışkan çocuk iyi insan
lezzetli yemek sarı saçlar
2. Belirtme Sıfatları
Bu sıfatlar dört bölümde incelenir.
a. İşaret Sıfatları: isimleri, yerine ve uzaklığına göre
belirten, işaret eden sıfatlara denir. İşaret sıfatları bu, şu,
o'dur. Bu sıfatların dışında işaret sıfatı olarak beriki, öteki gibi
kelimeler de kullanılır.
bu şehir şu ev
o öğrenci öteki daire
beriki ağaç
b. Sayı Sıfatları
•
Asıl Sayı Sıfatı: İsimlerin sayılarını gösteren
sıfatlardır. Bu sıfatlar tam sayılı anlatımlardır, iki kavun on beş
kitap otuz altı kişi yüz elli yarışmacı
•
Sıra Sayı Sıfatı: isimlerin sırasını, derecesini bildiren
sıfatlardır, "ilk" ve "son
birinci sıra dokuzuncu sayfa
son imparator ilk yarış
altıncı çocuk kırkıncı kasaba
yüzüncü müşteri
•
Üleştirme (Paylaştırma) Sayı Sıfatı: İlgili olduğu ismi
sayı bakımından bölme, ayıma, eşitleme .paylaştırma yönünden
belirten sıfatlardır. Paylaştırma sayı sıfatı yapan ek -ar; -şar
ekleridir.
beşer ayva yedişer fındık onar kişi birer hasta
• Kesir Sayı Sıfatı: isimlerin bütününe göre eşit parçalarını
belirten sıfatlardır.
yarım saat çeyrek ekmek
onda altı pasta iki buçuk ay beşte bir hisse yüzde yüz oylama
c. Belgisiz Sıfat: İsimlerin rengini, durumunu,
şeklini, sayısını açıkça belli etmeyen, isimleri belir-
siz bir şekilde anlatan sıfatlardır.
her akşam birkaç soru
hiçbir söz bir parça
herhangi bir yer bazı dergiler
biraz korku
d. Soru Sıfatı: İsimleri sorarak belirten sıfatlardır,
hangi oda kaçıncı raf
kaçar elma kaç kişi
ne vakit nasıl iş
neredeki örtü
Sıfatların Pekiştirilmesi
İsimlerin başına gelen sıfatların anlamını güçlendirmek ve
pekiştirmek amacıyla bazı ek veya tekrarlarla sıfatın
güçlendirilmesine pekiştirme denir. Pekiştirme şu yollarla yapılır:
a. m, p, r, s sesleriyle: Sıfatın ilk hecesindeki ünlüye
kadar olan kısım alınır, m, p, r, s seslerinden uygun olan biri
eklenip sıfatın başına ilave edilerek yapılır.
mas-mavi gökyüzü yem-yeşil örtü kap-kara bir gece ter-temiz ev
sap-a-sağlam diş sım-sıcak yatak
b. İkileme (tekrar) Yöntemiyle: Bazı sıfatlar art arda tekrar
edilerek pekiştirme görevini üstlenirler.
uzun uzun kavaklar siyah siyah gözler iri iri adamlar güçlü güçlü
işçiler kısa kısa yazılar yorgun yorgun yüzler
c. "mi" soru edatıyla: Tekrar edilen sıfatların arasına "mi"
soru edatı eklenerek yapılır.
soğuk mu soğuk bir kış kısa mı kısa bir etek güzel mi güzel bir kız
yaşlı mı yaşlı bir adam
Sıfatlarda Küçültme
Sıfatlar sonuna -ce, -çe, -cık, -çık, -msı, -mtı-
rak eklerinden birini alarak anlamlarında daralma, küçülme sağlar.
büyük-çe bir taş
kısa-cık yelek
sarı-msı yüz
mavi-mtırak bir renk
uzun-ca bir mektup
Sıfatların Adlaşması
Niteleme sıfatlarıyla kurulan bazı sıfat tamlamalarında kimi
zaman isim düşer ve ismin görevini
sıfat üstlenir. İsmin yerine de geçen bu durumdaki sıfatlara
adlaşmış sıfat denir.
Yaşlı insanlara saygılı olun. □ Yaşlılara saygılı olun.
Çalışkan öğrenciyi severim. □ Çalışkanı severim. Suçlu adamı
götürdüler. 0 Suçluyu götürdüler.
Yapılarına Göre Sıfatlar
1. Basit Sıfat: Hiçbir yapım eki almamış, kök hâlindeki
sıfatlardır.
Yeni gözlüklerini takmış.
Tiyatroya ûç biletim var.
Şimdiye kadar kaç kitap inceledin.
Odadaki her eşyanın yerini değiştirdik.
Bu evde oturuyorlar.
2. Türemiş Sıfat: Bir isim veya fiile yapım eki getirilerek
oluşturulan sıfatlardır.
Etrafa suçlu gözlerle bakıyor, (suç-lu) Yorgun haliyle çok komik
görünüyordu, (yor-gun) Sulu şakalar yapmaktan vazgeç, (su-lu) Bencil
davranışlarından dolayı arkadaşlarını kaybettin, (ben-cil)
Dün izlediğimiz film, korkunç bir filmdi, (kork-unç)
3. Birleşik Sıfat: İki ya da daha fazla kelimenin bir araya
gelerek oluşturduğu sıfatlardır.
Çok canayakın biriydi. Ağaçtan birkaç elma daha toplayalım. Hiçbir
arkadaşım aramadı. Karayağız bir delikanlıydı. Ev sahibimiz kadar
hoşgörülü bir insan tanımadım.
4. Kelime Grubu Hâlindeki Sıfatlar: İki veya daha fazla
kelimenin bir öbek oluşturarak bir araya gelmesiyle meydana gelen
sıfatlardır.
Sarı işlemeli ceketten ben de istiyorum. Birbirimize uzun uzun
şiirler okuduk. Yakası kirli, yamalı bir gömlekle karşımda
oturuyordu.
Mermer zeminli çarşısıyla ünlüydü burası.
Diğer Türkçe Notları, Testleri ve Videolarına Sağdaki Menüden Ulaşabilirsiniz.
BENZER KONULARI SİTE İÇİNDE ARAYIN