Ormanlar
Coğrafya Ormanlar

Bu dersimizde türkiyedeki ormanlar isimleri, ormanlar hakkında bilgi, türkiyenin ormanları, orman çeşitleri, orman türleri, coğrafya ormanlar konu anlatımı gibi konuları ele alacağız.
ORMANLAR
Farklı büyüklükte ve çeşitli özellikteki ağaçlardan oluşan,
geniş alanları kaplayan bitki örtüsüne orman denir.
Ormanların oluşumu bulunulan yerin iklimi ve toprak özellikleri ile
doğrudan ilişkilidir. Ormanlar, yıllık yağışın 400 mm'nin üzerinde,
en sıcak ayların ortalamasının 10°C'nin üstünde ve toprak yapısının
uygun olduğu yerlerde oluşabilir. Sıcaklık değerleri, su miktarı ve
toprak yapısındaki değişiklikler ağaçların özelliklerini etkileyerek
ormanların çeşitlilik göstermesine neden olur. Bu bakımdan
ormanları;
Geniş yapraklı ormanlar, İğne yapraklı ormanlar olarak ikiye
ayırabiliriz.
Geniş yapraklılarda, ağaçların yaprakları geniş ve yayık bir
görüntüye sahiptir. Bu ağaçlar toprak sıcaklığı 6°C'nin altına
indiği zamanlarda su ve besin sağlayamaz. Dolayısıyla sonbahardan
başlayarak toprak sıcaklığının bu seviyenin altına düşmesiyle
yapraklarını tamamıyla dökerler. İlkbaharda toprak sıcaklığı artmaya
başlayınca yeniden yeşermeye başlarlar. Meşe, kayın, gürgen,
ıhlamur, akağaç, kızılağaç ve kavak bu ormanları oluşturan ağaç
topluluklarıdır.
İğne yapraklılarda ise ağaçların yaprakları dar ve iğnemsi bir
görünüme sahip olmakla birlikte iğne yapraklı ağaçlar kozalak denen
bir üreme organına sahiptirler. Buağaçlardaki yapraklar kolay kolay
canlılıklarını yitirmez, uzun zaman dayanırlar. Canlılıklarını
yitirince dökülerek kendilerini yenilerler. Bu ağaçlara çam, ladin,
köknar, sedir, ardıç, porsuk ve servi örnek verilebilir.
Dünyanın yaklaşık dörtte biri ormanlarla kaplı olup, içlerinde 20
000'den fazla çeşitli ağaç türünü barındırmaktadırlar. Türkiye'nin
%26'si ormanlarla kaplı olup, çoğu Karadeniz Bölgesi'nde yer
almaktadır. Bununla birlikte, orman varlığının en az olduğu bölge
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir.
Çeşitli iklim tiplerinin görüldüğü ülkemizdeki ormanların coğrafî
bölgelere göre dağılımı şöyledir:
1. Karadeniz Ormanları
Ülkemizdeki ormanların %27'sini Karadeniz Bölgesi'ndeki ormanlar
oluşturur. Buradaki ormanlar oldukça gür, sık ve çeşitlidir. Bölgede
gerek iğne yapraklı, gerekse geniş yapraklı ormanlar oldukça
yaygındır.
Genel olarak bakıldığında kayın, meşe, gürgen, kızılağaç, ıhlamur,
dişbudak, sarıçam, gök-nar, ladin ormanları bölgede ilk dikkat çeken
ormanlardır. Bu ormanlar yer yer saf halde bulunabildikleri gibi
karışık hâlde de bulunabilirler. Bölgenin iklimine bağlı olarak
genel hatlarıyla 0-1000 metreler arasında geniş yapraklı ormanlar
(kayın, meşe, kestane, ıhlamur, gürgen, kızılağaç, dişbudak ve
akağaç) 1000-1500 metreler arasında karışık ormanlar (geniş
yapraklılar kayın, meşe, kızılağaç akağaç; iğne yapraklılar göknar,
sarıçam, ladin] 1500-2000 metreler arasında iğne yapraklı orman
ların (sarıçam, karaçam, göknar, ladin, kızılcam dağılış gösterdiği
gözlenmektedir. Bazen özel ko numa bağlı olarak bu metrelerde oynama
olabilir Örneğin, geniş yapraklı ormanların saf olarak ye alması
gereken yükseltilerde iğne yapraklılar? rastlanabilir. Bir iğne
yapraklı ağaç türü olan "doğı ladini", Doğu Karadeniz Bölümü'nde
1000 m'der sonra nadiren geniş yapraklılarla birlikte görülme ye
başlar. 1500 metreden sonra genelde saf ola rak bulunur. Ancak bu
bölgede doğu ladini Ordu Giresun gerisindeki 500-700 metre yüksekteh
dağlık kesimlerde rastlandığı gibi, Of-Sürmem arasında deniz
kıyısına kadar indiği de görülür.
2. Batı Ormanları
Marmara Bölgesi'nin Karadeniz'e bakmayan kesimleri ile Ege
Bölgesi'nin ormanlarıdır. Marmara denizi çevresinde meşe, kayın, çam
ormanları dikkat çekmektedir. Ege Bölgesi'nde ise meşe, kızılcam,
karaçam, kayın ormanları yaygındır. Ancak Ege Bölgesi'ndeki
ormanların çoğu dağlık kesimlerde yer alır. Bu dağların Akdeniz'den
gelen nemli havayı engelleyememesi ve yağışların az olması nedeniyle
ormanlar, Marmara'dakiler gibi gelişmemişlerdir. Batı Anadolu
ormanlarını genel olarak iğne yapraklı ve yayvan yapraklı ormanlar
diye iki grupta ele alınabilir.
Batı Anadolu'da 2000 metre yükseltiye kadar olan sahada yaygın
olarak bulunan iğne yapraklılar arasında en dikkati çekenler 900
metre yükseltilere kadar kızılcam ve 900-2000 metreler arasında
karaçam ormanları yaygındır. Kızılcam ormanlarının yayıldığı
alanlarda Akdeniz ikliminin doğal bitki örtüsü maki de yaygın olarak
bulunmaktadır. Bununla birlikte, kızılçamların aşağı kesimlerinde
Güney Marmara Bölümü'nde olduğu gibi zeytinlikler de görülür.
Sahada yayvan yapraklılar arasında meşe ve kayın ormanları dikkat
çeker. Meşe ormanları bölgede plato sahalarında ve dağların alt
kesimlerinde görülmektedir.
3. Akdeniz Ormanları
Bu orman sahası Dalaman Çayı'ndan başlayıp iskenderun'un
doğusuna kadar uzanır ve ülkemiz ormanlarının yaklaşık %24'ünü
oluşturur. Akdeniz ikliminin tesirinde 0-1200 m arasında, yıllık
ortalama sıcaklığın 12-18°C arasında seyrettiği, yıllık ortalama
yağışın 600 mm'nin üzerinde olduğu yerlerde gelişen kızılcam,
karaçam, göknar, ardıç ve selvi gibi iğne yapraklı ormanlar bu
sahada yaygındır. Maki bitki topluluğunun hemen üst kesiminde
toprağın ve nem oranının elverişli olduğu yerlerle meşe, kayın,
gürgen gibi geniş yapraklı ormanlar, iğne yapraklılar kadar olmasa
da görülür.
Bölgede yine 900-2400 m'ler arasında kerestesi çok değerli olan
sedir ağaçları yer alır. Bunlarda genel olarak Toros dağlarında
yayılmışlardır. Lokal olarak Elmalı ve Akseki güneyinde yüksek
dağlık alanlar ile Anamur ve Göksün kuzeyindeki dağlık sahalarda
yoğun olarak görülür.
4. Doğu ve İç Anadolu Ormanları
Türkiye ormanlarının %10'u Doğu Anadolu, %8'i ise İç Anadolu
Bölgesi'ndedir. Doğu Anadolu Bölgesi karasal iklimin hüküm sürdüğü
yağışları yetersiz, kışların uzun sürdüğü, büyüme devresinin
kısalığına bağlı olarak ormanların yetişmesi için pek elverişli bir
ortam değildir. Bölgede bu nedenle orman pek yoktur. Olanlar da
genelde bu soğuğa dayanabilen meşe ve bazı çam türleridir. Meşe,
bölgede en yaygın olan orman türüdür. Ormanlar bölgenin genel olarak
güney ve batısındaki engebeli yerlerde gözlenirler.
İç Anadolu Bölgesi'nde ise uzun süren yaz kuraklığı, yağışların
yetersiz olması, etrafındaki yüksek dağlar yüzünden deniz etkisinin
buraya soku-lamamasından dolayı bölge orman oluşumu için elverişli
değildir. Burada çam ve meşe ormanı dikkat çeker. Bölgede nadir olan
ormanlarda, genelde yükseklikleri kıyıdaki kenar dağlardan fazla
veya aynı olan kıyı bölgelerine yakın olan dağlarda görülür.
Örneğin; Yozgat ile Sivas arasında Akdağ'da görülen çam ormanlarında
az da olsa ardıç ve meşe dikkati çeker.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, orman alanlarının en az olduğu bölgedir.
Gazi Antep ile Adıyaman arasında Karacadağ'ın eteklerinde, Mardin
ile Dicle vadisi arasında meşe, Siirt çevresinde ise çam ormanları
dikkati çeker.
Diğer Coğrafya Notları, Testleri ve Videoları için Tıklayınız