Türkiye'de İklim Çeşitleri
Coğrafya Türkiye'de İklim Çeşitleri

Bu dersimizde türkiyede görülen iklim tipleri ve özellikleri, türkiyenin iklim haritası, türkiyenin iklim özellikleri, türkiyede görülen iklim tipleri, türkiyede görülen iklim tipleri ve özellikleri kısaca, iklim çeşitleri ve özellikleri gibi konuları ele alacağız.
Türkiye gerek konumu, gerekse kapladığı geniş alan içinde
gösterdiği ayrı coğrafî özellikleri nedeniyle birden fazla iklimin
görüldüğü bir ülkedir. Bu kapsamda ülkemizde görülen iklim tipleri
üç bölümde incelenir.
1. KARADENİZ İKLİMİ
Her mevsimi yağışlı olan genelde ılıman bir iklim tipidir. Cephe
ve orografîk yağışlar hâkimdir. Bölgede kıyıya paralel yüksek
dağların bulunması yağışların fazlalaşmasına ortam hazırlamıştır.
Bölgede yağış miktarları arasında olmasa da en fazla yağış
sonbaharda en az yağış ise ilkbaharda görülür. Bölge nemlilik
açısından da ülkemizin en nemli bölgesidir. Bu nedenle bölgede
yıllık ve günlük sıcaklık farkı fazla değildir. Aynı zamanda bölgede
kış çok soğuk olmaz, ancak yağışlı geçer. Yağışlar daha çok yağmur
şeklinde olup kar yağışı, don olayları görülebildiği gibi sık sık
sis de görülür. Bölgede yaz ayları da ılıman geçer. En sıcak ayın
ortalaması 22°C-24°C'ı geçmez. En soğuk ayın ortalama sıcaklığı ise
her zaman 0°C'ın üzerindedir. Zaman zaman kuzeybatıdan gelen soğuk
hava kütleleri bölgeyi etkilese de, bu etki bölgenin doğusuna
gidildikçe kaybolur.
Bölge coğrafî özelliklerine göre, sıcaklık ve yağış bakımından
değişiklikler göstermektedir. Karadeniz üzerinden gelen serin ve
nemli havanın Kuzey Anadolu Dağları boyunca yükselmesi ile yağışlar
meydana gelir. Doğu Karadeniz Bölümü'nde yüksekliğin fazla olması
nedeniyle en fazla yağış bu bölümde görülür. Yıllık yağış miktarı
ortalama 2000 mm'dir (Rize 2300 mm). Kuzey Anadolu Dağlarının güney
kesiminde ise bu değer, 300 mm'ye kadar düşer. Orta Karadeniz Bölümü
ise, yüksekliğin azalması nedeniyle bölgenin en az yağış alan
bölümüdür. Burada yıllık yağış miktarı ortalama 700 mm kadardır.
Batı Karadeniz Bölümü'nde ise yükseltinin Doğu Karadeniz Bölümü'ne
göre daha az olmasına paralel olarak bu bölümde yağışlar Doğu
Karadeniz Bölümü'ne göre daha azdır. Yıllık yağış miktarı ortalama
1200 mm civarındadır. Bölge genelinde yıllık yağış miktarı özellikle
Doğu Karadeniz Bölümü'nde 2000 mm'nin üzerine çıkabildiği gibi Orta
Karadeniz Bölümü'nde 600 mm'ye kadar düşebilmektedir.
2. AKDENİZ İKLİMİ
Yazların sıcak ve kurak, kışların ise ılıman ve yağışlı geçtiği
iklim tipidir. Ülkemizde Akdeniz ve Ege bölgeleri ile Güney Marmara
Bölümü kıyılarında etkilidir. Bu iklim tipinde yaz mevsimi oldukça
kurak geçer. Yağışlar en fazla kış mevsiminde görülür. Yıllık
ortalama sıcaklık 18°C'tır. Yıllık ortalama yağış ise 600-1200 mm
arasındadır. Ancak bu iklim, görüldüğü alanlara göre farklı
özellikler gösterir.
Akdeniz Bölgesi kıyılarımızda, kıyıya paralel uzanan dağlara bağlı
olarak yağışlar daha fazladır. Yıllık yağış miktarı 1000-1200 mm
arasındadır. Yağışlar genelde yağmur şeklindedir. Kar yağışı ve don
olayı pek görülmemekle birlikte, Torosların yüksek kesimlerinde
kendilerini az da olsa hissettirir. En soğuk ayın ortalama sıcaklığı
9°C, en sıcak ayın ortalaması ise 28°C'tır.
Ege ve Güney Marmara kıyılarında ise yıllık yağış miktarı 600-800 mm
arasında değişir. En soğuk ayın ortalama sıcaklığı 5°C-8°C
arasındadır. Kışın kısa süreli don olayları ve kar yağışları
görülür. Kar yerde uzun süreli kalmaz, birkaç gün içinde ortadan
kalkar. Kıyıya yakın dağların yüksek kesimlerinde kar yağışı fazlaca
görülür.
3. KARASAL İKLİM
Ülkemizde çok geniş alanlarda görülen bu iklim; iç, Doğu ve
Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile
Marmara Bölgesi'nde Trakya'nın iç kesimlerinde görülür. Bu
bölgelerde genel karakteri aynı olsa da bazı değişiklikler gösterir.
Genel olarak bu bölgelerimizin etrafı dağlarla çevrili, deniz
etkisinden uzak kalmışlardır. Dolayısıyla denizlerden gelen bol
yağışlı kütlelerden yararlanamamışlardır. Bu nedenle bu alanlarda,
karasal dediğimiz yarı kurak bir iklim egemendir. Alanın nem
açısından da fakir olması, diğer iklim alanlarına göre gerek yıllık,
gerekse günlük sıcaklık farklılıklarının fazla olmasına neden
olmuştur. Genel olarak kışlar; uzun, soğuk ve yağışlı, yazlar ise
kısa, sıcak ve kurak geçmektedir. Yağışlar genellikle kar şeklinde
olup karlar uzun süre yerde kalmaktadır. Don olayları oldukça fazla
görülür. Yazın ise sıcaklığa bağlı olarak buharlaşma oldukça
fazladır. Bu mevsimde yağış hemen hemen hiç görülmez. Az olan
yağışlar da hemen sıcaklığın etkisiyle buharlaşır. Bu bölgelerde
yağışın az, buharlaşmanın fazla olması yarı kurak iklim koşullarının
oluşmasını sağlamıştır.
İç Anadolu'da, yaz mevsimi oldukça sıcaktır. Kış mevsimi çok soğuk
değildir. En soğuk ayın ortalaması 0°C ile -3°C arasındadır. Yaz
sıcaklıkları ortalaması ise 20°C-23°C arasındadır. Yıllık sıcaklık
farkı fazladır. En fazla yağış ilkbaharda, en az yağış ise yaz
mevsiminde görülür. Yaz genellikle kurak geçer. Yıllık yağış miktarı
300-500 mm arasında değişir.
Doğu Anadolu'da, kış mevsimi soğuk ve uzundur. Kar yağışı fazladır
ve don olayı yılın 3-5 ayında görülür. En soğuk ayın sıcaklık
ortalaması -8°C ile -10°C arasında değişir. Kışın 3-4 ay ortalama
sıcaklık 0°C'ın üstüne çıkmaz. En sıcak ay ortalaması ise 20°C'ı pek
geçmemekle birlikte 18°C civarındadır. Yıllık sıcaklık farkı
fazladır. Yıllık ortalama yağış miktarı 500-600 mm arasında olup
bazı yüksek kesimlerde yağış miktarı 1000 mm'yi bulur. En fazla
yağış ilkbahar mevsimi sonları ile yaz mevsimi başlarında görülür.
Yağışlar genellikle kar şeklindedir. Buharlaşma şiddeti İç Anadolu
Bölge-si'ne nazaran daha azdır.
Güneydoğu Anadolu'da, yaz mevsimi çok sıcak ve kurak, kış mevsimi
ılıman ve yağışlı geçer. Yağışın çoğunluğu kış ve ilkbaharda
görülür. En soğuk ayın sıcaklık ortalaması 2°C ile -4°C arasındadır.
En sıcak ayın ortalaması ise 30°C-32°C arasındadır.
Yıllık yağış miktarı 500 mm'den az olup karla örtülü gün sayısı
fazla değildir. Ülkemizde buharlaşmanın en fazla ve etkili olduğu
bölgemizdir.
Diğer Coğrafya Notları, Testleri ve Videoları için Tıklayınız