19. YÜZYIL OSMANLI DEVLETİ TARİHİ
Bu dersimizde 19 yy osmanlı devleti özet, 19. yüzyıl osmanlı padişahları, 19 yüzyılda osmanlı devletinin siyasi sosyal ekonomik durumu, 19 yy osmanlı devleti, 19 yy osmanlı devleti konu anlatımı gibi konuları ele alacağız.
1809 Kala-ı Sultaniye Antlaşması
Fransa Osmanlı'yı Rusya ile savaşa zorlamıştı. Ama Rusya ile
Fransa arasında Osmanlıyı paylaşmak için anlaşma yapmıştır.
Fransa'nın iki yüzlü politikasından dolayı Osmanlı, İngiltere'ye
yakınlaşmış. Buna göre, barış zamanında Boğazlardan hiçbir savaş
gemisi geçmeyecektir.
Milliyetçilik Akımı ve Etkileri: Milliyetçilik akımından en
çok etkilenen Osmanlı Devleti olmuştur. Rus ingiliz ve Fransızlar'da
kışkırtmalar ve isyanlar çıkmıştır. İlk ayaklananlar Sırplar, ilk
devlet kuranlar da Yunanlılar olmuştur.
1806-1812 Osmanlı - Rus Savaşı
Sebebi: Rusya'nın Eflak ve Boğdan'ı işgal etmesi.
Sonuç: Sırplar'a Osmanlı imtiyaz vermek zorunda kalmıştır.
Sırplar; 1829'da Edirne Antlaşması ile özerklik, 1878'de
Berlin Antlaşması ile bağımsızlık kazandılar.
Yunan İsyanı (1820): Milliyetçilik akımı etkisiyle ayaklanan ikinci
devlettir. Mora'da isyanı bastıramayan II. Mahmut Mısır valisinden
yardım istedi. Mora valisi isyanı bastırınca ingiltere, Fransa,
Rusya, Osmanlı ve Mısır Donanması'nı Nava-rin'de (1827) yaktılar ve
Edirne Antlaşması imzalandı. Yunanistan bağımsız oldu.
Mehmet Ali Paşa İsyanı: Donanmasını ve Mora valiliğini kaybeden
Mehmet Ali Paşa Suriye valiliğine kabul edilmeyince isyan etti.
Kütahya'ya kadar gelen Mehmet Ali Paşa'ya karşı Rusya'dan yardım
isteyince İngiltere ve Fransa konuyu Avrupa sorununa dönüştürdüler.
Mehmet Ali Paşa ile Kütahya Antlaşması, Rusya ile de Hünkâr İskelesi
Antlaşması yapıldı. Hünkâr iskelesi Antlaşması ile Boğazlar meselesi
ortaya çıktı. Osmanlı Devleti boğazlar üzerindeki egemenlik hakkını
son kez kullandı.
Mehmet Ali Paşa tekrar ayaklandı. Nizip'te yenilen Osmanlı;
ingiltere, Rusya Avusturya'nın katıldığı Londra Konferansı'nda Mısır
meselesini çö-zümlediler.
1841'de imzalanan Londra Boğazlar Sözleşmesi ile de boğazlar uluslar
arası statüye kavuştu ve boğazlar sorunu ilk kez devletler arası bir
konferansta görüşülüp çözümlendi.
KIRIM SAVAŞI (1853 - 1856)
Rus Çarı I. Nikola'nın İngilizlere Osmanlı topraklarını
paylaşmayı teklif etmesine karşılık İngilizler reddedince Rusya tek
başına emellerini gerçekleştirmek istedi. Bahane olarak kutsal
yerler sorununu gündeme getirdi. Kudüs'te Katolik - Ortodoks
çekişmesi başladı. İstekleri kabul edilmeyince, Osmanlı'ya savaş
açtı. İngiltere ve Fransa Osmanlı'nın yanında yer aldı.
1856'daki Paris Antlaşması sonucunda Osmanlı Devleti, Avrupalı
devletlerin garantisi altına girerek kendi topraklarını
koruyamayacağı durumda olduğunu kabul ediyordu. Karadeniz
tarafsızlığı ile Osmanlı Devleti galip gelmesine rağmen yenik devlet
oluyordu. Osmanlı Devleti ilk defa borç para aldı. Islahat
Fermanı'nın antlaşmada olması Avrupa devletlerinin iç işlerine
karışmasına zemin hazırladı.
• Panislavizm Hareketleri ve Balkanlar'da Ayaklanmalar
Slav asıllı toplulukları kültürel ve siyasî bakımdan birleştirmek
isteyen hareketlere panislavizm denir. Böylece Rusya Balkanlar'a
egemen olup sıcak denizlere ulaşmayı amaçlıyordu.
• Balkanlarda Ayaklanmalar
Rus propagandaları sonucu Hersek'te isyan çıktı. Sırp ve
Bulgarlar'da isyan ettiler. Böylece Balkan bunalımı ortaya çıktı,
isyanlar yayılınca Sırp ve Karadağlılar Osmanlılar Devleti'ne savaş
açtı. Sorunu görüşmek amacıyla İstanbul'da konferans toplandı.
• İstanbul Konferansı (1876)
Konferans çalışmaları sırasında anayasa (Ka-nun-i Esasi)
hazırlanarak I. Meşrutiyet ilân edildi (23 Aralık 1878). Osmanlı
Devleti Avrupa'nın, iç iş-
lerine karışmasını engellemek istedi. Özellikle Bos-na-Hersek ve
Bulgaristan'a özerklik verilmesini kabul etmeyince Rusya Osmanlı
Devleti'ne savaş açtı.
1877 -1878 Osmanlı - Rus Savaşı (93 Harbi) Sonucunda Ayastefanos
(Yeşilköy) Antlaşması yapıldı (1878). Rusya bu antlaşmayla çok
güçleneceğinden Avusturya, Almanya, ingiltere karşı çıkınca
yürürlüğe girmedi. Böylece Berlin Antlaşması yapıldı (1878).
Sonucunda; Osmanlı Devle-ti'nin dağılması hızlandı. Ermeni sorunu
uluslar arası olarak gündeme geldi.
Sırbistan, Karadağ, Romanya bağımsız olacaktı.
Tunus'un, Fransızlar tarafından (1881), Mısır'ın ingilizler
tarafından işgaline (1882) engel ulunamadı.
Kıbrıs'ın İngiltere'ye verilmesi (1878)
Berlin Konferansında Osmanlı'nın yanında yer alma karşılığında
Kıbrıs, İngiltere'ye üs olarak verildi.
Diğer Tarih Notları, Testleri ve Videoları için Tıklayınız