TBMM'NİN AÇILMASI
Bu dersimizde tbmm açılışı tarihi, tbmm açılışı kısaca, tbmm açılışı ne zaman, tbmm nerede açıldı, tbmm açılışı ve önemi gibi konuları ele alacağız.
Açılma nedeni: Mebuslar Meclisinin kapanması. Önemi ve
özellikleri:
Meclis hükümeti sistemi vardır. Yani meclis başkanı hükümetin de
başkanıdır. Olağanüstü yetkilere sahip bir ihtilal meclisidir.Kurucu
meclis özelliği taşır.Tbmm 23 Nisan 1920'de Ankara'da açıldı.
Kuvvetler birliğine dayanır. (Yasama - yürütme - yargı tek elden
yapılır.)
TBMM üstünde kuvvet yoktur denerek İstanbul Hükümeti yok
sayılmıştır.
Böylece yeni Türk Devleti kesin olarak kuruldu.
Yorum: TBMM ile cumhuriyete ilk adım atıldı.
1921 ANAYASASI (20 Ocak 1921)
Kurucu Meclis özelliği taşır.
Kuvvetler birliğine dayanır (yasama, yürütme, yargı). Lâik bir
anayasa değildir. (Resmi din, islam-dır maddesiyle) Temel hak ve
özgürlükler yoktur.
Sonuç: istanbul Hükûmeti'nin tepkisi sert oldu. Mustafa Kemal
ve arkadaşları idama mahkûm edilirken, Kuvay-i Millîyeciler vatan
haini ilân edildiler.
TBMM'ne karşı ayaklanmalar: İngilizlerin, İstanbul Hükûmeti'nin
kışkırtmaları, azınlıkların çalışmaları, Kuvay-i Millîye'nin
düzensiz hareketleri isyan nedenlerindendir.
1. İstanbul Hükümeti'nin Çıkardığı İsyanlar:
a. Kuvay-ı İnzibatiye İsyanı: Padişah'ın özel askerleri
tarafından, Balıkesir bölgesinde çıkmıştır.Ali Fuat Paşa tarafından
bastırılmıştır.
b. Anzavur isyanı: İsyan Adapazarı civarında çıkmış olup, Çerkeş
Ethem tarafından bastırılmıştır.
2. İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletleri'nin
Ortaklaşa Çıkardığı İsyanlar:
Adapazarı, Hendek, Bolu, Düzce, Yozgat, Afyon, Konya, Bozkır,
Dozkırı... gibi yerlerde çıkarılmıştır.
a. Kaçgiri isyanı b. Milli Aşireti İsyanı c. Şeyh Eşref İsyanı gibi
isyanlarla
3. Önce Kuvay-ı Milliye Yanlısı Olup Ardından İsyan Edenler:
a. Çerkeş Ethem İsyanı: Düzenli ordunun başına geçmeyi
hedefliyordu. Olmayınca düzenli orduya katılması istenince isyan
etmiştir. Halbuki daha önce Anzavur Ayaklanmasını bastırmıştı.
b. Demirci Mehmet Efe İsyanı: Düzenmi orduya katılması istenince
isyan etmiştir. Halbuki daha önce Anzavur Ayaklanmasını
bastırmıştı.Daha önce Ege'nin savunması için uğraşmıştı.
4. Azınlıkların Çıkardığı İsyanlar:
a. Rumların çıkardığı isyanlar: Karadeniz'de Rum devletini
tekrar kurmak için ve Ege'yi Yunan Devleti'ne katmak için
b. Ermeniler'in çıkardığı İsyanlar: Doğuda bağımsız Ermeni Devleti
kurmak için.
TBMM'nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Tedbirler:
*İstiklâl Mahkemelerini kurdu.
Hiyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. Ankara müftüsünden İstanbul
Hükümeti'nin çıkardığı fetvaya karşı fetva çıkarılarak İstanbul'la
haberleşme kesildi.
Sonucunda;
Ayaklanmalarla uğraşırken düşmanın ilerleyişi hızlandı.
Ayaklanmaları bastırınca TBMM Anadolu'ya hâkim ve tek güç hâline
geldi. Düzenli ordunun kurulması hızlanmıştır.Kurtuluş Savaşı'nın
kazanılması gecikmiştir.
Diğer Tarih Notları, Testleri ve Videoları için Tıklayınız